Δημήτριος-Μερκούριος Κόντης, Τα Νησιά του Αιγαίου: 7+1 Απαντήσεις στον Τουρκικό Αναθεωρητισμό, Θεσσαλονίκη 2023, σ. 250

(ΙΜΧΑ 289), 20,00€

Στόχος του συγγραφέα είναι να αποδομήσει πλήρως τις τουρκικές θέσεις, όπως αυτές έχουν εκφραστεί στα πρόσφατα υπομνήματα της Τουρκίας στον ΟΗΕ απαντώντας σε επτά καίρια ερωτήματα, τα οποία αποτελούν και τα βασικά σημεία τριβής μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Δεν αντικρούει τις τουρκικές θέσεις με νομικά επιχειρήματα, αλλά βασιζόμενος στο πλούσιο αρχειακό υλικό της εποχής, κάνοντας εκτεταμένη χρήση των βρετανικών και οθωμανικών διπλωματικών εγγράφων.

Αρχαία Μακεδονία VIII. Η Μακεδονία από τον θάνατο του Φιλίππου Β’ έως την άνοδο του Αυγούστου στην εξουσία. Ανακοινώσεις κατά το Όγδοο Διεθνές Συμπόσιο Θεσσαλονίκη, 21-24 Νοεμβρίου 2017, Θεσσαλονίκη 2021, σ. 801.

(ΙΜΧΑ 287), 40,00 €

Το Η’ Διεθνές Συμπόσιο για την Αρχαία Μακεδονία κατατάσσεται στον μακρύ κατάλογο διεθνών επιστημονικών συνεδρίων που έχουν διοργανωθεί από το ΙΜΧΑ, αρχής γενομένης με το Α’ Συμπόσιο το 1968 με θέμα Από την Πρώιμον Εποχήν του Σιδήρου μέχρι και της Εποχής του Γαλερίου και με 34 ανακοινώσεις. Όλα τα Συμπόσια πραγματεύονταν ζητήματα σχετικά με το ιστορικό παρελθόν και τον πολιτισμό της Μακεδονίας.

Σκοπός του Η’ Διεθνούς Συμποσίου ήταν να παρουσιαστούν τα νέα ανασκαφικά ευρήματα της Μακεδονικής γης, και να δοθεί το έναυσμα για γόνιμες συζητήσεις ανάμεσα στα μέλη της επιστημονικής κοινότητας με την ανάδειξη αγνώστων πτυχών του Μακεδονικού κόσμου από το θάνατο του Φιλίππου Β’, τη διαδοχή του από τον Αλέξανδρο, με τις κατακτήσεις του οποίου ανοίγει μια νέα ιστορική περίοδος για όλο τον αρχαίο κόσμο, έως και τη άνοδο στην εξουσία του Οκταβιανού Αυγούστου, ο οποίος μετά την ολοκληρωτική ήττα του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στη Ναυμαχία του Ακτίου θα κυβερνήσει ολόκληρη την ρωμαϊκή επικράτεια και θα σηματοδοτήσει τη μετατροπή του ρωμαϊκού κράτους σε μια de facto μοναρχία.

Ο τόμος των πρακτικών περιλαμβάνει τις εργασίες 48 επιστημόνων, οι οποίοι χαίρουν της εκτίμησης και του κύρους της παγκόσμιας ακαδημαϊκής κοινότητας.

Η Θεσσαλονίκη και η βαλκανική ενδοχώρα στους Βαλκανικούς Πολέμους. 100 χρόνια μετά, Θεσσαλονίκη 2017, σ.236

(ΙΜΧΑ 286), 15,00 €

Παπαδημητρίου, Π., Λαλιές Πομάκων της ελληνικής Ροδόπης. Περιφερειακή Αναλυτική Σλαβική και μουσουλμάνοι ομιλητές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Θεσσαλονίκη 2013, τ. 1, σ.1-777, τ.2. σελ. 1-717, τ.3, σ. 1-768.

(ΙΜΧΑ 285), 55,00 €

      Έχοντας ως βάση αυτή την αλήθεια, το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου με χαρά ανέλαβε να εντάξει την επιστημονική εργασία του Παναγιώτη Παπαδημητρίου με τίτλο Λαλιές των Πομάκων της Ελληνικής Ροδόπης. Περιφερειακή Αναλυτική Σλαβική και μουσουλμάνοι ομιλητές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη στη σειρά των εκδόσεών του, ως ένα θέμα που άπτεται άμεσα των ενδιαφερόντων του Ιδρύματος και ικανοποιεί τους επιστημονικούς του στόχους.

      Τα Πομακικά (Pomatskoso), ο γλωσσικός κώδικας των σλαβόφωνων μουσουλμάνων της Θράκης είναι σύμφωνα με το Χάρτη των Μειονοτικών Γλωσσών του Συμβουλίου της Ευρώπης μία από τις μειονοτικές γλώσσες της Ελλάδας. Αποτελούνται από ποικιλίες της Αναλυτικής Σλαβικής (Ανατολικής Νοτιοσλαβικής, οι ο ποίες έχουν σχέση  σύγκλισης με την Κοινή Βουλγαρική (σχέση Ausbau) και γεωγραφική συνέχεια με τις ποικιλίες που μιλούν οι μουσουλμάνοι και οι χριστιανοί κάτοικοι της βουλγαρικής Ροδόπης.

     Η παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να συμβάλει στην ενημέρωση των ειδικών, αλλά και του ευρύτερου κοινού εντός και εκτός της Ελλάδας για μερικές ελάχιστα γνωστές διαλέκτους της Αναλυτικής Σλαβικής, οι οποίες εξακολουθούν να ομιλούνται εντός της ελληνικής επικράτειας. Θα ενισχύσει, επίσης, τις προσπάθειες που καταβάλλει ένα δραστήριο τμήμα των ομιλητών του Pomatskoso για να αναδείξει τη μητρική γλώσσα του ως στοιχείο τής εθνοτικής κληρονομιάς του μέσα σε ένα γλωσσικά ανταγωνιστικό και ραγδαία μεταβαλλόμενο κοινωνικό περιβάλλον.

Με το σκεπτικό αυτό η Attica Bank και και το  Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, υποστήριξαν την έκδοση της μελέτης, στηρίζοντας, παράλληλα, το εξαίρετο επιστημονικό έργο που επιτελεί το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου.

Costis Ailianos, La Grèce et la Petite Entente 1918-1939, Thessaloniki 2011, 210 pp.

(IMXA 284), 10,00 €

South-Eastern Europe Today: Problems and Perspectives. The Greek and the German Aspect, Proceedings of the VIII Greek-German Symposium organized by the Institute for Balkan Studies and the Südosteuropa-Gesellschaft, Thessaloniki 2010, 149 pp.

(IMXA 283), 10,00 €

Το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου της Θεσσαλονίκης και η Südosteuropa-Gesellschaft (Εταιρεία Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης) του Μονάχου, συνεχίζοντας τη μακρά και γόνιμη συνεργασία τους, διοργάνωσαν επιστημονικό Συμπόσιο στη Θεσσαλονίκη, στις 8 και 9 Μαΐου 2008 με γενικό θέμα «Η ΝΑ Ευρώπη σήμερα: προβλήματα και προοπτικές. Η ελληνική και η γερμανική οπτική». Ένα θέμα εξαιρετικά επίκαιρο, σε μια εποχή που η Νοτιοανατολική Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, μαζί με την προοπτική της ευρω-ατλαντικής ενσωμάτωσης.

Στον παρόντα τόμο δημοσιεύονται οι ανακοινώσεις των δέκα Ελλήνων και Γερμανών μελετητών, που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συμποσίου, οι οποίες παρουσιάζουν και αναλύουν μερικά από τα πλέον σημαντικά σύγχρονα πολιτικά και οικονομικά θέματα, καθώς και τις προοπτικές μιας στενότερης συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Βαλκανίων. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν οι αναλύσεις που είναι αφιερωμένες σε θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, στις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία και την προοπτική της ενσωμάτωσής της στην ΕΕ, καθώς και σε θέματα που σχετίζονται με τα σχεδιαζόμενα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ενεργειακά δίκτυα και τις αναδυόμενες αγορές.

Ελευθερία Κ. Μαντά, Η εκπαίδευση της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία κατά το Μεσοπόλεμο, Θεσσαλονίκη 2010, σ. 326.

(IMXA & Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης 282), 10,00 €

Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας αποτελούν ένα θέμα που έχει απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό την ελληνική ιστοριογραφία. Σε μικρότερη έκταση, και μάλλον με περιορισμένη θεματική, έχουν ασχοληθεί οι Έλληνες ιστορικοί με την περίοδο του Μεσοπολέμου, πιθανότατα επειδή θεαματικά γεγονότα είχαν εκλείψει τα χρόνια εκείνα ή επειδή άλλα ζητήματα παρουσίαζαν πρωτεύουσα σημασία.

Στόχος, λοιπόν, της παρούσας έκδοσης είναι να παρουσιάσει συνολικά την εικόνα της εκπαίδευσης της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία την εποχή αυτή, όταν τα πολιτικά και διπλωματικά γεγονότα υπήρξαν ο καταλύτης που ανέτρεψε την ανοδική πορεία που είχε ακολουθήσει για αιώνες. Παράλληλα, εξετάζονται και οι παράγοντες που επηρέασαν τη διαμόρφωση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας και ιδιαίτερα η παρουσία της Ιταλίας και η ισχυρή επιρροή της στην Αλβανία· επιρροή που διήρκεσε σε όλη την περίοδο από το 1925 μέχρι και το 1943.

Η μελέτη της κας Ελευθερίας Μαντά αποτελεί μία επιτυχή προσπάθεια καταγραφής, αξιολόγησης και ανάδειξης γεγονότων και στοιχείων που αφορούν στον ελληνισμό της περιοχής, ο οποίος μπορεί και πρέπει να αποτελέσει μία ιδανική ‘γέφυρα’ φιλίας και συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας. Με το σκεπτικό ότι η ειρηνική συμβίωση των λαών της Βαλκανικής αποτελεί εφαλτήριο οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας, η Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης υποστήριξε την έκδοση της μελέτης, στηρίζοντας, παράλληλα, το εξαίρετο επιστημονικό έργο που επιτελεί το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου.

Eleftheria K. Manta, Muslim Albanians in Greece. The Chams of Epirus (1923 - 2000), Thessaloniki 2008, σ. 309.

Translated by: Raymond Philip Zymaris

(IMXA 281), 20,00 €

Η ιστορική παρουσία των Αλβανών Τσάμηδων στην Ήπειρο του α' μισού του 20ού αιώνα παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα λιγότερο γνωστά θέματα του ελληνικού παρελθόντος, ένα θέμα που για αρκετές δεκαετίες καλύφθηκε από σιωπή και αγνοήθηκε από την ελληνική ιστοριογραφία. Η μελέτη, που αποτελεί μία σύγχρονη προσπάθεια ανασύνθεσης του ιστορικού παρελθόντος γύρω από το θέμα, είναι το αποτέλεσμα μακρόχρονης έρευνας στην Ελλάδα και το εξωτερικό και στηρίζεται σε εντυπωσιακό σε όγκο και περιεχόμενο αρχειακό υλικό -από 6 χώρες και 10 διαφορετικές αρχειακές συλλογές-, που για πρώτη φορά γίνεται γνωστό στο ελληνικό κοινό.

Κεντρική θέση στην έρευνα κατέχουν οι προϋποθέσεις και οι όροι υπό τους οποίους οι Αλβανοί Τσάμηδες εντάχθηκαν οριστικά στο ελληνικό κράτος, μετά το 1923 και τη Συνθήκη περί Ανταλλαγής των Πληθυσμών, οι συνθήκες διαβίωσης και τα προβλήματα που προέκυψαν κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και, βέβαια, η δραματική κορύφωση του ζητήματος που συντελέστηκε παράλληλα με τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και τη ναζιστική κατοχή της Ελλάδας και που οδήγησε στη μαζική έξοδό τους από την ελληνική επικράτεια. Το βιβλίο κλείνει με μια σύντομη αναφορά στις προσπάθειες ανακίνησης του θέματος από αλβανικής πλευράς τις δύο τελευταίες δεκαετίες, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη γειτονική Αλβανία.

Η έκδοση του βιβλίου πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Σ. Νιάρχος».

Αρχαία Μακεδονία VII. Η Μακεδονία από την Εποχή του Σιδήρου έως το θάνατο του Φιλίππου Β΄. Ανακοινώσεις κατά το Έβδομο Διεθνές Συμπόσιο Θεσσαλονίκη, 14-18 Οκτωβρίου 2002, Θεσσαλονίκη 2007, σ. 779.

Τα Διεθνή Συμπόσια για την Αρχαία Μακεδονία που οργανώνει από το 1968 στη Θεσσαλονίκη το ΙΜΧΑ απέκτησαν από νωρίς παγκόσμια αναγνώριση και ακτινοβολία ως βήμα για την προβολή μιας δυναμικά αναπτυσσόμενης ερευνητικής δραστηριότητας. Είναι κοινή διαπίστωση ότι οι περιοδικές αυτές επιστημονικές συναντήσεις, στις οποίες αποτυπώνεται η εντυπωσιακή πρόοδος της πρόσφατης αρχαιολογικής και ιστορικής έρευνας για την αρχαία Μακεδονία, αντικατοπτρίζουν με ενάργεια το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη μελέτη της περιοχής αυτής που παλιότερα τοποθετούνταν στο περιθώριο του αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Το Έβδομο Συμπόσιο ήταν αφιερωμένο στη Μακεδονία από την Εποχή του Σιδήρου έως τη βασιλεία του Φιλίππου Β', που αποτελεί ένα ορόσημο για την πολιτική και στρατιωτική οργάνωση και τη διεθνή επιρροή του μακεδονικού κράτους. Με τις κατακτήσεις του γιου του Αλεξάνδρου ανοίγει άλλωστε μια νέα ιστορική περίοδος για ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο. Το επόμενο Συμπόσιο θα έχει θέμα την ελληνιστική Μακεδονία.

Πίνακας περιεχομένων

Πάβελ Χράντετσνι, Η Ελληνική Διασπορά στην Τσεχοσλοβακία. Ίδρυση και αρχικά στάδια ανάπτυξης (1948-1954), Θεσσαλονίκη 2007, σ. 399.

Μετάφραση: Κώστας Τσίβος

Στόχος της εργασίας είναι να συμβάλει στην καλύτερη γνωριμία με τα αρχικά στάδια ανάπτυξης του Ελληνισμού στην πάλαι ποτέ Τσεχοσλοβακία, το ενδιαφέρον για τον οποίο έχει αναζωπυρωθεί τα τελευταία χρόνια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Το θέμα εξετάζεται σε σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις στην αρχική φάση του Ψυχρού Πολέμου, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα τόσο κατά την περίοδο του εμφύλιου πολέμου όσο και τα χρόνια μετά τη λήξη του, σε συνδυασμό φυσικά με την κατάσταση στην ίδια την Τσεχοσλοβακία. Για τη συγγραφή της μελέτης χρησιμοποιήθηκαν πηγές από την Ελλάδα και την Τσεχοσλοβακία, κυρίως από το πρώην Αρχείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας.

Δυστυχώς ο συγγραφέας (1938-2006) δεν ευτύχησε να δει τη μελέτη του σε δημοσιευμένη μορφή. Το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου την συμπεριέλαβε μεταξύ των εκδόσεών του ως ελάχιστο φόρο τιμής προς έναν καταξιωμένο επιστήμονα, παλαιό συνεργάτη του Ιδρύματος και ανιδιοτελή φίλο της Ελλάδας.

Lydia Papadakis, Teaching the Nation. Greek Nationalism and Education in Nineteenth Century Macedonia, Thessaloniki 2006, p. 224.

(IMXA 278), 10,00 €

Η μελέτη εξετάζει όψεις της έκφρασης του ελληνικού εθνικού ιδεώδους, με έμφαση στους ιδεολογικούς προσανατολισμούς και την εκπαιδευτική δραστηριότητα των «Συλλόγων προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων Αθηνών και Κωνσταντινουπόλεως» στη Μακεδονία των τελευταίων δεκαετιών της οθωμανικής περιόδου (τέλη του 19ου αι.). Αναλυτικά παρουσιάζονται η ίδρυση και η λειτουργία των διδασκαλείων Σερρών (1872-1875) και Θεσσαλονίκης (1876-1882), επιχειρείται όμως ταυτόχρονα και μία συγκριτική προσέγγιση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των δύο σχολείων ως μέσων για τη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης μέσω της παιδείας. Η μελέτη βασίζεται σε αρχειακό υλικό που δημοσιεύεται για πρώτη φορά.

Η έκδοση του βιβλίου πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του «Συλλόγου προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων».

The Salonica Theatre of Operations and the Outcome of the Great War. Proceedings of the International Conference organized by the Institute for Balkan Studies and the National Research Foundation “Eleftherios K. Venizelos” in Thessaloniki, 16-18 April 2002, Thessaloniki 2005, p. 446.

(IMXA 277), 10,00 €

Το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» συνδιοργάνωσαν διεθνές Συνέδριο με θέμα το θέατρο επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, το οποίο αντιμετωπίστηκε ως ένα κλασικό παράδειγμα περιφερειακής στρατηγικής στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πολέμου. Σκοπός των εισηγήσεων που παρουσιάστηκαν ήταν να φωτιστούν οι ποικίλες πλευρές των γεγονότων, αλλά και να δοθεί απάντηση σε ερωτήματα σχετικά με το ρόλο του μετώπου και της αξία του τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή της αναζωπύρωσής του, το Σεπτέμβριο του 1918, που συνέβαλε στη διαμόρφωση της τελικής έκβασης του Πολέμου.

Η έκδοση του τόμου των Πρακτικών πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Σ. Νιάρχος».

Πίνακας περιεχομένων

Ελευθερία Μαντά, Οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Ηπείρου (1923-2000), Θεσσαλονίκη 2004, σ. 351.

(IMXA 276), 20,00 €

Η ιστορική παρουσία των Αλβανών Τσάμηδων στην Ήπειρο του α' μισού του 20ού αιώνα παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα λιγότερο γνωστά θέματα του ελληνικού παρελθόντος, ένα θέμα που για αρκετές δεκαετίες καλύφθηκε από σιωπή και αγνοήθηκε από την ελληνική ιστοριογραφία. Η μελέτη, που αποτελεί μία σύγχρονη προσπάθεια ανασύνθεσης του ιστορικού παρελθόντος γύρω από το θέμα, είναι το αποτέλεσμα μακρόχρονης έρευνας στην Ελλάδα και το εξωτερικό και στηρίζεται σε εντυπωσιακό σε όγκο και περιεχόμενο αρχειακό υλικό -από 6 χώρες και 10 διαφορετικές αρχειακές συλλογές-, που για πρώτη φορά γίνεται γνωστό στο ελληνικό κοινό.

Κεντρική θέση στην έρευνα κατέχουν οι προϋποθέσεις και οι όροι υπό τους οποίους οι Αλβανοί Τσάμηδες εντάχθηκαν οριστικά στο ελληνικό κράτος, μετά το 1923 και τη Συνθήκη περί Ανταλλαγής των Πληθυσμών, οι συνθήκες διαβίωσης και τα προβλήματα που προέκυψαν κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και, βέβαια, η δραματική κορύφωση του ζητήματος που συντελέστηκε παράλληλα με τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και τη ναζιστική κατοχή της Ελλάδας και που οδήγησε στη μαζική έξοδό τους από την ελληνική επικράτεια. Το βιβλίο κλείνει με μια σύντομη αναφορά στις προσπάθειες ανακίνησης του θέματος από αλβανικής πλευράς τις δύο τελευταίες δεκαετίες, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη γειτονική Αλβανία.

Η έκδοση του βιβλίου πραγματοποιήθηκε με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Σ. Νιάρχος».

B. Kαρακωστάνογλου – K. Kεντρωτής – E. Mαντά – Σ. Σφέτας, Tο Kόσοβο και οι αλβανικοί πληθυσμοί της Bαλκανικής, Θεσσαλονίκη 2000, σ. 469.

Η συλλογική αυτή μελέτη εξετάζει τη θέση των Aλβανών στη δυτική Bαλκανική, όπως διαμορφώθηκε μετά τη νατοϊκή επέμβαση στο Kόσοβο, το 1999, που εγκαινίασε μία καινούρια φάση στην εξέλιξη του ζητήματος. Μετά από μία σύντομη ιστορική αναδρομή, αναλύεται η κρίση της τελευταίας τριετίας από πολιτική, διπλωματική και νομική άποψη. Περιλαμβάνονται επίσης κεφάλαια που αφορούν στη συγκρότηση του εσωτερικού πολιτικού μετώπου και την εξωτερική πολιτική της Aλβανίας, στους Aλβανούς της ΠΓΔM και στη βουλγαρική ανάμιξη στο ζήτημα.

Το χρονικό διάστημα του ενός και πλέον χρόνου που μεσολάβησε από τα γεγονότα μέχρι τη δημοσίευση της μελέτης επέτρεψε στους συντελεστές της, εκτός από την ψύχραιμη, εμπεριστατωμένη και αυστηρά επιστημονική ανάλυσή τους, να διατυπώσουν τις εκτιμήσεις τους αφενός επί του καθοριστικού ρόλου που η παρουσία των Αλβανών μπορεί να παίξει για τη μελλοντική σταθεροποίηση της δυτικής Βαλκανικής, αφετέρου δε επί των προοπτικών που ανοίγονται για την Ελλάδα και τις βαλκανικές χώρες μετά από την επιτυχή εφαρμογή των περιφερειακών προγραμμάτων για τη σταθερότητα της περιοχής.

Milan Ristović, A Long Journey Home. Greek Refugee Children in Yugoslavia 1948-1960, Thessaloniki 2000, p. 138.

Κατά τη διάρκεια του ελληνικού Εμφύλιου Πολέμου, οι πόλεις και τα χωριά που βρίσκονταν στις ζώνες επιχειρήσεων υπέστησαν μεγάλες καταστροφές, αναγκαστικές επιστρατεύσεις και μετακινήσεις, επιτάξεις, οικονομική και δημογραφική παρακμή. Oι συνέπειες υπήρξαν ιδιαίτερα τραγικές για τα παιδιά των περιοχών αυτών, πολλά από τα οποία έχασαν τους γονείς τους ή αναγκάστηκαν να χωριστούν από αυτούς. Στις αρχές του 1948, περίπου 25.000 παιδιά μεταφέρθηκαν με πρωτοβουλία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας ή των συγγενών τους στις γειτονικές λαϊκές δημοκρατίες και κυρίως στη Γιουγκοσλαβία. H εργασία -που βασίζεται στη μελέτη γιουγκοσλαβικών κυρίως αρχείων- εξετάζει την παρουσία και τη διαβίωση των προσφυγόπουλων στις γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες, καθώς επίσης και την αθέλητη εμπλοκή τους στις ψυχροπολεμικές συνθήκες και τη σύγκρουση Tίτο-Στάλιν.

Eυάνθης Xατζηβασιλείου, O Eλευθέριος Bενιζέλος, η ελληνοτουρκική προσέγγιση και το πρόβλημα της ασφάλειας στα Bαλκάνια 1928-1931, Θεσσαλονίκη 1999, σ. 130.

Α΄ Βραβείο Βουλής των Ελλήνων «Μνήμης Ελευθερίου Βενιζέλου».

Πρόλογος: Αριστόβουλος Ι. Μάνεσης

(IMXA 270), 10,00 € **

εξαντλημένο

H μελέτη αναφέρεται στην επαύριο της Συνθήκης της Λωζάννης για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις προσπάθειες του Bενιζέλου για την προσέγγιση μεταξύ των δύο κρατών. Επιχειρεί να ερμηνεύσει την πολιτική της προσέγγισης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, εντάσσοντάς την στο πλαίσιο των γεωπολιτικών συνθηκών στα Bαλκάνια και την Aνατολική Mεσόγειο την περίοδο του μεσοπολέμου. Τέλος, η μελέτη εξετάζει συνολικά τη συμβολή του Ελευθέριου Bενιζέλου κατά τη συγκεκριμένη εποχή, για τη διαμόρφωση μιας συγκροτημένης βαλκανικής πολιτικής από το ελληνικό κράτος.

«Ο συγγραφέας μελετά με ενάργεια τη διαμόρφωση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής από τις διπλωματικές πρωτοβουλίες και τους λυσιτελείς χειρισμούς του Ελευθερίου Βενιζέλου, με όλες τις παραμέτρους της. Δεν περιορίζεται δε στην παρουσίαση της προσωπικής συμβολής του μεγάλου Έλληνα πολιτικού, αλλά επεκτείνεται και στην έρευνα της γενικότερης προβληματικής των διεθνών σχέσεων της εποχής του μεσοπολέμου, προβαίνοντας σε καίριες κριτικές παρατηρήσεις και σε συναγωγή συναφών συμπερασμάτων.

Η παρούσα μελέτη, γραμμένη με επιμέλεια και επιστημονική ευσυνειδησία, είναι πολλαπλώς αξιόλογη και ενδιαφέρουσα, αλλά και επίκαιρη, εν όψει της πρόσφατης εξέλιξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων».